Nie bądź jak Romeo i Julia…
Gdyby bohaterowie jednego z najbardziej znanych dramatów Shakespeare’a nie postąpili zgodnie ze swoją pierwszą myślą i nie sformułowaliby pochopnych założeń, ich historia mogłaby potoczyć się zupełnie inaczej. Julia była pewna, że informacja o jej “udawanej” śmierci dotarła do Romeo. Ten z kolei, widząc ukochaną leżącą bez ruchu, od razu założył, że ta nie żyje.
Na tym właśnie polega krytyczne myślenie – widzisz zjawisko i przypisujesz mu różne hipotezy, które w następnej kolejności weryfikujesz.
Odruch, nawyk, przekonanie…
Można postrzegać rzeczywistość na dwa sposoby – jak naukowiec/naukowczyni albo jak wojownik/wojowniczka. Pierwszy typ to te osoby, które stawiają różne hipotezy, starają się je zweryfikować i… nie muszą zawsze mieć racji. Mają świadomość, że ich myślenie może być zwykłą interpretacją i bywa obarczone błędami. Poznawszy fakty, typ naukowy weźmie je "na klatę" w myśl zasady “prawda mnie wyzwoli, choć zaboli”. Inaczej myśli osoba określana jako wojownik/wojowniczka. Ma swoje przekonania, których nic nie jest w stanie zmienić i których – pomimo faktów im przeczących – będzie bronić do upadłego. Dlatego są osoby, które “nie wierzą” w katastrofę klimatyczną czy kulistość Ziemi.
Dlaczego najczęściej nie myślimy krytycznie?
Człowiek nie rodzi się z umiejętnością selektywnego myślenia i lubi szybkie odpowiedzi, które podpowiada mu intuicja. Wynika to z kilku mechanizmów.
→ heurystyka dostępności – jako dobre traktujemy te odpowiedzi/wyjaśnienia, które są najbardziej dostępne w pamięci lub w bezpośrednim otoczeniu (tu i teraz);
→ błąd potwierdzania – jak już myślisz, że jest tak, a nie inaczej, szukasz argumentów potwierdzających twoje myślenie.
Włącz krytyczne myślenie
Gdy prowadzisz biznes, potrzebujesz NAJLEPSZYCH możliwych odpowiedzi, a nie tylko "wystarczająco dobrych". Dlatego warto wykształcić w sobie nawyk, który zastąpi intuicyjne i szybkie oceny. Jak to zrobić? Wystarczy wprowadzić kilka zasad:
- Pokora wobec rzeczywistości – to co widzisz, wcale nie musi tym być, może być iluzją wzrokową;
- Odpowiedź na pytanie: dlaczego uważam, że to prawda (bo jest mi tak wygodnie albo boję się, że jest inaczej);
- Fakt czy opinia – pamiętaj, że prawda nie leży po środku, nie można mieć opinii na temat kształtu Ziemi;
- Weryfikowanie informacji w wiarygodnych źródłach, wynikach badań, statystykach;
- Zadawanie pytań – lepsza jest odpowiedź “Nie wiem”, niż przekonanie, że wie się wszystko;
- Zadanie sobie pytania: "jak można to sprawdzić?", następnie próba weryfikacji
- Zmiana zdania w obliczu nowych faktów, danych, informacji.
Sprawdź się w Quizie
Opracowane na podstawie webinaru Piotra Buckiego “Myśl jak naukowiec. Myśl jak naukowczyni. Jak w płynnej rzeczywistości podejmować lepsze decyzje” w ramach Business Mixera – spotkania w ścieżce #Rozwiń biznes w VI edycji PRP.